W dniach 5-7.11.2012 roku uczestniczyłem w wizycie Diakonii Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego (Diakonii Polskiej) w ośrodku diakonijnym Brandenburgii- Ewangelickim Domu Diakonis Berlin -Teltow- Lehnin w Niemczech. Program spotkania był niezwykle bogaty i obejmował zarówno część prelekcyjną jaki i zwiedzanie ośrodków prowadzonych przez Diakonię Brandenburgii. Poznaliśmy niezwykle bogaty wachlarz działań w obszarze domowej i stacjonarnej opieki paliatywnej, opieki nad osobami starszymi, cierpiącymi na zespoły otępienne oraz z upośledzeniem umysłowym w wieku dziecięcym i dojrzałym. Nie będzie niczym odkrywczym, że szczególnie zainteresowała mnie organizacja opieki paliatywnej. Z radością zauważyłem podobieństwo modelu niemieckiego i polskiego wyrosłych na wspólnym korzeniu doświadczeń anglosaskich. Cieszy bardzo stawianie zwłaszcza na formy opieki domowej, która pozwala nieuleczalnie chorym na uczestniczenie do końca w życiu rodziny. Dbałość o jakość życia cierpiącego i bliskich, afirmacja życia z akceptacją nieuchronności śmierci w jej naturalnym momencie („kalos- thanatos”- śmierć „piękna”, przygotowana) oraz przeciwstawienie się eutanazji to nasze wspólne założenia. Etyka chrześcijańska, biblijne „jedni drugich brzemiona noście” właśnie w opiece paliatywnej znajdują swój piękny praktyczny wymiar. Z podziwem należy odnotować również rozwój hospicjów stacjonarnych będących odpowiednikiem polskich oddziałów medycyny paliatywnej w naszych hospicjach i szpitalach oraz „stacji paliatywnych” w szpitalach niemieckich, które swoich odpowiedników w Polsce nie mają a służą do krótkotrwałej hospitalizacji celem szybkiego opanowania objawów choroby i decyzji co do dalszego, ostatecznego pobytu chorego. Ilość przeznaczanych środków finansowych budzi szacunek ale w tym miejscu należy też zauważyć, że w Polsce pomimo nieproporcjonalnie mniejszych nakładów opieka paliatywna jest bardziej zaawansowana niż w Niemczech. W naszym kraju istnieje specjalizacja lekarska w dziedzinie medycyny paliatywnej i pielęgniarska w opiece paliatywnej. Istnieją profesjonalne, zetatyzowane i całodobowe domowe zespoły opieki paliatywnej zatrudniające lekarzy, pielęgniarki, psychologów i fizjoterapeutów. W hospicjach zatrudnieni są lekarze specjaliści medycyny paliatywnej w pełnym wymiarze godzin a wolontariat stanowi właściwe UZUPEŁNIENIE działań personelu fachowego. W Niemczech hospicja domowe oparte są głównie na wolontariacie a zadania praktykowania medycyny paliatywnej zlecone są lekarzom rodzinnym. W tym punkcie nie ma my więc się czego wstydzić, tym bardziej, że opieka paliatywna w Polsce rozpoczęła się dużo wcześniej.
Z kolei wizyta w domach pomocy dla osób dotkniętych chorobą Alzheimera, upośledzonych umysłowo i osób starszych pokazała perfekcyjność organizacyjną począwszy od fazy projektu budynków a skończywszy na wytycznych organizacji pracy. Zadziwia projekt domu dla osób z zaburzeniami poznawczymi, który praktycznie uniemożliwia go opuszczenie pomimo braku barier i krat a oparty jest na zasadzie komfortowego labiryntu. Organizacja warsztatów terapii zajęciowej dla osób z łagodnym upośledzeniem umysłowym pozwala na produkcję wyrobów dla motoryzacji i telekomunikacji, która, choć niedochodowa, stanowi ogromną dumę dla podopiecznych. „Pracuję dla Boscha”- jak to brzmi!
Gospodarze podjęli się ogromnego trudu, aby w tak krótkim czasie pokazać nam jak najwięcej ograniczając prelekcje do niezbędnego minimum. Niezwykła gościnność, otwartość i ciekawość naszych doświadczeń w opiece paliatywnej na długo pozostaną w mojej pamięci. Dziękując im za dobry czas spędzony w Lehnin Teltow i Poczdamie nie omieszkałem zaprosić naszych przyjaciół do Hospicjum Miłosierdzia Bożego w Gliwicach licząc, że wkrótce nas odwiedzą.
W podróży studyjnej do Berlina udział wzięli: ks. Marek Londzin, Prezes Zarządu Diakonatu Eben- Ezer, Dyrektor Diakonii Cieszyńskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, ś. Ewa Cieślar, Przełożona Diakonatu Eben-Ezer,
ś. Wanda Wieczorek, Diakonisa z Diakonatu Eben-Ezer, Kazimiera Kawulok, Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Cieszynie, dr Artur Pakosz, Dyrektor Hospicjum Miłosierdzia Bożego w Gliwicach, ks. Klaus-Kottnik, były Prezydent DW der EKD, obecnie doradca Diakonii Polskiej, Wanda Falk, Dyrektor Generalny Diakonii Polskiej.
Przedstawiciele Diakonii Polskiej podczas wizyty w Berlinie spotkali się m.in. z ks. Matthias Blume, Prezesem Zarządu
Domu Diakonis Berlin -Teltow -Lehnin, ś. Reinhild Pursche, Przełożoną Domu Diakonis oraz kierownictwem i współpracownikami ośrodków dla młodzieży, niepełnosprawnych, osób starszych oraz hospicjum.
Partnerskie kontakty Żeńskiego Diakonatu Eben-Ezer w Dzięgielowie z Evangelisches Diakonissenhaus Berlin Teltow Lehnin zostały nawiązane podczas niemiecko-polskiego spotkania warsztatowego zorganizowanego przez Diakonię Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP (Diakonię Polską), które odbyły się 21 kwietnia b.r. w Dzięgielowie w ramach doradztwa ks. Klausa-Dietera Kottnika, byłego Prezydenta DW der EKD.
Lek. med. Artur Pakosz
Dyrektor Hospicjum Miłosierdzia Bożego w Gliwicach