DIAKONAT ŻEŃSKI "EBEN-EZER" W DZIĘGIELOWIE

Najważniejsze daty.

1920- Początki pracy charytatywnej ks. sen. Karola Kulisza (1873-1940) w Dzięgielowie - filiale Ewangelicko-Augsburskiej Parafii w Cieszynie, w odpowiedzi na powojenną nędzę, bezrobocie, upadek moralny, kryzys gospodarczy i inflację. - Wydzierżawienie od Skarbu Państwa 43 ha ziemi: niezmeliorowanych mokradeł, zarośli, pastwisk, potoków, wraz ze zrujnowanymi zabudowaniami byłej owczarni, stodoły, szopy na siano i zgniłej od wilgoci chaty owczarza - majątku "którego nikt nie chciał". Brak wszelkich środków. "Nie ma nogi na czym postawić, chyba tylko na wierze". - Pierwszy prymitywny przytułek z części pomieszczeń byłej owczarni dla pierwszych 5 dzieci i 3 starców, zaś z części szopy na siano 3 baraki dla bezrobotnych i bezdomnych. Próba uprawy ziemi i hodowli pierwszego inwentarza. - Pomoc w diakonisach z Ligotki Kameralnej na Zaolziu - poprzedniego miejsca pracy duszpasterskiej, charytatywnej, społecznej, narodowej i wydawniczej ks.Karola Kulisza. Istniał tam założony przez niego Dom Opieki "Betezda" dla starców, chorych i opuszczonych.

1921 - Zalążki: przyszłego domu dziecka z części pomieszczeń szopy na siano; domu starców - z części pomieszczeń "owczarni"; obory i chlewa - z drugiej części owczarni; stajni - z części byłej stodoły; gospodarstwa - z części stopniowo rekultywowanych nieużytków. - Ciężkie warunki życia i posługi. Postępująca bieda w kraju, inflacja i konieczne wydatki sprawiają zadłużenie, pogłębiają trudne warunki służby.

1922 - Decyzja o powołaniu samodzielnego Diakonatu i przygotowaniu własnych kadr diakonis, rozumiejących zamieszkały i przetrwały tu od wieków lud i jego potrzeby. - Przyjęcie pierwszych 6 kandydatek. Wśród trudności rodzi się nazwa Zakładów Opiekuńczych i przyszłego Diakonatu: "Eben-Ezer" (1 Sam 7,12), tj. "Aż dotąd pomagał nam Pan", interpretowana przez Założyciela jako: "Bóg pomógł i jeszcze pomoże".

1923- Założenie Polskiego Diakonatu Ewangelickiego "Eben-Ezer"w Dzięgielowie. - Pierwsza przełożona: siostra Anna Klimsza (1886 - 1972) z Diakonatu w Bielsku-Białej. - Uporządkowanie organizacji Zakładów. Podjęcie wbrew trudnościom dalszej, teraz już planowanej rozbudowy Zakładów.

1924-25 - Dalsza konieczna przebudowa i rozbu- dowa pomieszczeń mieszkalnych i gospodarczych. - Początek rozbudowy Domu Dziecka z parterowej prowizorki na budynek piętrowy; nadbudowa parteru Domu Starców o jedno piętro; rozbudowa stodoły; rozbudowa i podwyższenie obory z dobudową chlewni i urządzeniem spichlerza; budowa drugiej stodoły, wozowni i stajni; melioracja i stałe powiększanie areału gospodarstwa oraz wyposażenia w maszyny i urządzenia rolnicze.

1926 - Poświęcenie wielkiego drewnianego pawilonu na zajęcia ruchowe dla dzieci w czasie niepogody oraz na różne uroczystości świąteczne i okolicznościowe - Latem pawilon przenaczany bywał na kolonie dla ubogich dzieci z Zagłębia przemysłowego. Nad frontowym wejściem pawilonu umieszczono napis: "Chleba! - Światła! - Nadziei!" - Pierwszy Statut Diakonatu zatwierdzony (10.3) przez Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach. - Dotąd Zakłady i Diakonat funkcjonowały w oparciu o osobowość prawną i wszechstronną pomoc Ewangelickiego Stowarzyszenia Niewiast przy Parafii w Cieszynie.

1927-28 - Dalsza organizacja i rozwój Zakładów Opiekuńczych i Diakonatu "Eben-Ezer". - Dają one stałą pomoc i opiekę dla około 70 starców, kalek, i chorych, około 100 dzieci i około 30 bezrobotnych. - Dalszy rozwój Diakonatu obejmującego już 30 sióstr, które wysyłane są także na różne placówki. Siostry diakonise poza Zakładami w Dzięgielowie pracują w Szpitalu Śląskim w Cieszynie, w Sanatorium w Bystrej i na licznych placówkach. - 5.VIII.27 - Wyświęcenie pierwszych sióstr diakonis.

1928 - Wyjazd ks.Kulisza za granicę w poszukiwaniu pomocy Finansowej dla Zakładów (Stany Zjednoczone, Szwecja), ukończenie rozbudowy Domu Dziecka. - Dom wznoszony był wokół i ponad domem istniejącym, który mimo to starał się funkcjonować normalnie.

1929 - Zakupienie posesji "Szczukówka" wraz z tartakiem i cegielnią. - Bezpośredni powód nabycia "Szczukówki" to konieczność oddzielenia dzieci chorych od zdrowych. Urządzono tu II ośrodek Zakładów z izolatorium dla dzieci chorych, boiskiem sportowym, warsztatami dla chłopców, a później także, z kortami tenisowymi.

1932 - Kupno zamku dzięgielowskiego (po-chodzącego z XIII wieku) od Skarbu Państwa. - To trzeci ośrodek Diakonatu, z planami urządzania tu kolonii dla dzieci z Zagłębia, a w przyszłości - tu i w pozostałych ośrodkach - uniwersytetu ludowego i centrum życia ewangelickiego na Śląsku. W tym celu planuje również w przyszłości postawienie na jednym z okolicznych wzgórz masztu radiostacji ewangelickiej. - Diakonat posiada łącznie ponad 55 ha ziemi.

1934 - Kolejny wyjazd ks.sen. Karola Kulisza do Stanów Zjednoczonych i Szwecji w sprawach pomocy finansowej.

1937 - Trzecia podróż w poszukiwaniu pomocy finansowej (Dania, Finlandia, Szwecja). - Diakonat liczy 53 siostry. W Zakładach przebywa około 80 starców, kalek, niedorozwiniętych, ułomnych, niedołężnych, chorych, około 120 dzieci (od niemowląt do młodzieży) i około 50 bezrobotnych. Gospodarstwo prowadzone jest wzorowo i nowocześnie.

1939-45. II wojna światowa. Likwidacja Zakładów i Diakonatu przez władze okupacyjne. - Część dzieci i starców zdołano umieścić u różnych rodzin. Pozostałe dzieci zostały wywiezione przez okupanta do Niemiec. Starcy zostali przeniesieni do innych domów. W budynkach Zakładów na Kępie umieszczono umysłowo-chorych i niedorozwiniętych, na "Szczukówce" - chorych na gruźlicę. - Diakonat rozwiązano. Założyciel został aresztowany i umieszczony w obozie koncentracyjnym (Buchenwald), gdzie zginął śmiercią męczeńską 8.V.1940 r. Część sióstr również znalazła się w obozie. Część wywieziono na przymusowe roboty do Niemiec. Część powróciła do rodzin lub znalazła inne zajęcie.

1945 - Powrót części sióstr do Dzięgielowa. - 15.06 - wybór s. Danuty Gerke (1909-97) na przełożoną Diakonatu (do 14.02.1981), s. Jadwigi Kunert (1907-70) na kierowniczkę nowicjatu (do 7.08.1970). - Uruchomienie Domu Dziecka przy Diakonacie. - Mianowanie ks. Jana Fusska duszpasterzem Diakonatu (do listopada 1950 r.) - Dom przyjmuje dzieci, które stały się ofiarami wojny, bez różnicy na narodowość i wyznanie,. - Planuje się uruchomienie tzw. Roku Służby dla Pana, w którym dziewczęta przez jeden rok swego życia pomagają bezinteresownie siostrom w pracy charytatywnej. Równocześnie przechodzą szkolenie biblijne oraz z zakresu pielęgnacji chorych i z innych dziedzin praktycznego życia. Realizacja w 1957 roku.

1950 - Przejęcie przez Państwo majątku rolnego. - 29.10 - Poświęcenie na Dom Macierzysty Sióstr Diakonis drewnianego, powojennego baraku z kaplicą domową. - XI - Mianowanie ks.Pawła Sikory (1883-1972) duszpasterzem Diakonatu (do końca 1966 r.)

1955 - Przejęcie przez Państwo "w dzierżawę" posesji Domu Dziecka. - Urządzenie Domu Starców na "Szczukówce" dla około 30 osób.

1956 - (25.06) - Uchwała Konsystorza o scaleniu Diakonatów. - Scalenie przewiduje likwidację Diakonatów zachowanych szczątkowo i utworzenie w ich miejsce Placówek Diakonatu "Eben-Ezer" w Dzięgielowie, przejście sióstr ze zlikwidowanych Diakonatów do Diakonatu w Dzięgielowie, z możliwością zachowania dotychczasowego stroju i pozostania na swoich placówkach. (18.09 - Uchwały wykonawcze o scaleniu, 12.05.1957 -zatwierdzenie scalenia przez Synod Kościoła. Wykonanie uchwały - r.1961).

1958 - Przeniesienie z Miechowic do Dzięgielowa Tygodni Ewangelizacyjnych, których Diakonat jest współorganizatorem. - Przeniesienie Tygodni związane było z upaństwowieniem Zakładów Opiekuńczych w Miechowicach na Dom Dziecka oraz ze szkodami górniczymi, jakie dotknęły kościół i pozostałe jeszcze przy Kościele nieliczne budynki. - W Dzięgielowie Tygodnie Ewangelizacyjne odbywają się w prowizorycznie przystosowanym, byłym pawilonie drewnianym, służącym po wojnie za składowisko różnych maszyn, urządzeń i rzeczy.

1960 - Przebudowa drewnianego pawilonu na kaplicę (poświęcenie 3.VII.1960r.). - Kaplica służy także miejscowej Stacji Kaznodziejskiej oraz Tygodniom Ewangelizacyjnym i Ośrodkowi Pracy Ewangelizacyjno-Misyjnej Kościoła z siedzibą w Dzięgielowie.

1961 - (22.06) - Scalenie Diakonatów, ustanowienie Placówek. - Placówki powstały w Domach Opieki: "Tabita" w Chylicach, "Ostoja Pokoju" w Miechowicach, "Sarepta" w Węgrowie, Dom Starców w Sorkwitach itd. - Część sióstr likwidowanych Diakonatów nie przyjmuje uchwały. - (21.12) - Rejestracja Diakonatu jako Stowarzyszenia o osobowości prawnej przez Urząd d/s Wyznań w Warszawie na podstawie nowego Statutu. - Diakonat działa przy Kościele Ewangelicko-Augsburskim w Polsce. Posiada Radę Opiekuńczą, której przewodniczącym jest aktualny zwierzchnik Diecezji Cieszyńskiej.

1963 - Próba likwidacji przez Władze Państwowe Domu Opieki na Szczukówce i Diakonatu. - Nieustanna straż modlitewna sióstr, interwencje bpa Andrzeja Wantuły, będącego wówczas jednym z wiceprezydentów ŚFL w Genewie. Odstąpienie Władz od tego zamysłu. - 17.08 - decyzja Urzedu d/sWyznań o oficjalnym upaństwowieniu posesji Domu Dziecka i dalszym uszczupleniu resztek majątku Diakonatu na Kępie i na Szczukówce. - Diakonat wydzierżawia niewielki skrawek ziemi (ok. 2 ha) pod uprawę warzyw i zboża od Spółdzielni Produkcyjnej, która przejęła upaństwowiony majątek.

1964 - 1967 - Zakup, przebudowa i poświęcenie budynku jednorodzinnego na Dom Sióstr Emerytek "Salem" (poświęcenie -17.12.1967).

1967 - Zmiana na stanowisku duszpasterza Diakonatu. (1.01) - Mianowanie duszpasterzem Diakonatu ks.dra Alfreda Jaguckiego (do 21.03.1984).

1977 - Zmiana kierowniczki nowicjatu. - Zgon s. Jadwigi Kunnert. Mianowanie s. Ruty Fromm (1936-1991) kierowniczką nowicjatu (do 5.06.1991 r.).

1977-80 - Budowa Domu Opieki "Emaus" na tzw. "Kępie" w Dziegielowie - pokoje 1- 3 osobowe. (położenie kamienia węgielnego - 16.10.1977, poświęcenie - 28.09.1980, a zasiedlenie 4.10.1981). - Dyrektorem Domu "Emaus" jest ks. dr Alfred Jagucki. - Znacząca pomoc przy budowie instytucji zagranicznych oraz Diakonatów szwajcarskich, a potem niemieckich. Ta ostatnia wymieniona pomoc kontynuowana jest podczas stanu wojennego i zamienia się w bliższą współpracę i wymianę doświadczeń.

1981 - Zmiana na stanowisku Siostry Przełozonej Diakonatu. - Przejście w stan spoczynku s. przełozonej Danuty Gerke. Nową przełożoną wybrana zostaje s.Lidia Gottschalk (5.IV - uroczystość wprowadzenia w urząd w kościele Jezusowym w Cieszynie).

1982- (sierp.) - "Szczukówka" udostępniona zostaje na pracę ratowniczą "Błękitnego Krzyża" (do 1996). Dobudowano kaplicę (w miejsce drewnianej "werandy"), obiekt nazwano "Betezda" i poświęcono 30.10.1983 r.

1983-86 - Demontaż baraku i przebudowa Macierzystego Domu Sióstr "Eben-Ezer" (poświęcenie 20.09.1986 r.). - Zdemontowany barak przewieziono do Tychów, gdzie pełnił funkcję tymczasowej kaplicy, przed wybudowaniem kościoła. - Na czas przebudowy Domu Macierzystego siostry z "Baraku" przenoszą się do "Emaus". W "Emaus" mają swoje miejsce także uczennice Roku Służby.

1983 - Tydzień Ewangelizacyjny po raz pierwszy pod namiotem estradowym na 1500 osób obok "Emaus". Od następnego roku już na boisku koło "Betezdy".

1984 - Zmiana na stanowisku duszpasterza Diakonatu i dyrektora Domu Opieki "Emaus". - Przejście w stan spoczynku ks. dra Alfreda Jaguckiego. - (1.05) Ks. Emil Gajdacz mianowany p.o. duszpasterza Diakonatu i dyrektora D.O., a od 1.07.1987 duszpasterzem Diakonatu i dyrektorem Domu Opieki (po uchwaleniu przez Władze Kościelne, na jego wniosek instrukcji, dotyczących tych stanowisk).

1985 - Początek starań rewindykacyjnych majątku Diakonatu. - Do 1997 r. na podstawie ukazujących się ustaw (przede wszystkim "O stosunku Państwa do Koscioła Ewangelicko-Augsburskiego" z 1994 r.) odzyskano stopniowo ok. 20 ha gruntów. Przedmiotem starań jest dalszy areał i budynki.

1987 - Tydzień Ewangelizacyjny na boisku pod namiotem na ok. 2000 miejsc, (od 1996 r. na 2200 miejsc użyczonym przez Misję Namiotową z Niemiec).

1991 - Zmiana kierowniczki nowicjatu. - Zgon s.Ruty Fromm (5.06). Kierowniczką nowicjatu wybraną została s. Ewa Cieślar.

1993 - (4.07) - Poświęcenie "Syloe" - nowego domu przy "Beteździe". - Piętrowy budynek stanowiący zespół 20-tu kontenerów mieszkalnych posadowiony został w przeciągu trzech miesięcy. Przeznaczony jest do pracy ewangelizacyjno - misyjnej Kościoła, na bazę socjalno - magazynową, głównie dla Tygodni Ewangelizacyjnych.

1996 - Przekazanie w bezpłatne użytkowanie Kościoła posesji "Betezda", "Syloe", i przyległych parcel. Początek przebudowy "Betezdy" na kościelne Centrum Misji i Ewangelizacji.

1997 - Rozbudowa Domu Opieki "Emaus" przez przebudowę byłego Domu dziecka na Dom Seniora "Emaus II" dla 32 osób. - (9.11) - Poświęcenie kamienia węgielnego pod przebu-dowywany Dom Seniora przez Biskupa Kościoła ks. Jana Szarka. - 2000 (17.09) - Poświęcenie Domu (w trakcie prac wykończeniowych) przez ks. bpa Jana Szarka. - 2001 (listopad) - uruchomienie części mieszkalnej parteru i I piętra (13 miejsc). - 2002 (1.12) - uruchomienie II i III piętra. - 2007 (31.12) - odbiór budowlany całego obiektu Domu Seniora "Emaus II".

2002 - Zakończenie działań rewindykacyjnych byłego majątku Diakonatu - uzyskanie nieruchomości zamiennych.

2005 - (1.09) - Ustanowienie w Dzięgielowie samodzielnej Parafii z byłego filiału parafii cie-szyńskiej (w łączności z Diakonatem - unia personalna). - 04.09- Uroczystość erygowania Parafii. Pierwszym pro-boszczem administratorem mianowany zostaje ks.Emil Gajdacz. - Przekazanie przez Diakonat na własność nowo powstałej Parafii kaplicy zborowej "Eben-Ezer" na kościół oraz posesji "Salem" na siedzibę Parafii (ul.Słoneczna 30). - Sprowadzenie (listopad) pięciu dzwonów ze zlikwido-wanego kościoła w Bielefeld (Niemcy). - 20.11 - ks. Marek Londzin wybrany proboszczem parafii, wprowadzenie w urząd: 01.01.2006.

2005/2006 - zmiany na stanowisku duszpasterza Diakonatu i dyrektora Ewangelickiego Domu Opieki "Emaus". - Przejście w stan spoczynku ks.Emila Gajdacza: ze stanowiska proboszcza administratora w Dzięgielowie i proboszcza pomocniczego w Cieszynie (31.12.2005), ze stanowiska duszpasterza Diakonatu (16.09.2006), ze stanowiska dyrektora Domu Opieki "Emaus" (31.12.2006). - Mianowanie: ks. Marka Londzina na duszpasterza Diakonatu (17.09.2006) i zastępcę dyrektora Domu Opieki (01.01.2007), inż. Adama Pastuchę na dyrektora Ewangelickiego Domu Opieki (01.01.2007).

2006 -(grudzień) - Przekazanie terenów boiska i byłej "Szczukówki" (z obiektami "Betezda" i "Syloe") na własność Centrum Misji i Ewangelizacji w Dzięgielowie.

2007/2008 - Zakończenie dostosowywania obiektów Domu Opieki do nowych standardów obowiązujących w domach pomocy społecznej. 2008 - (lipiec) - uzyskanie stałej rejestracji EDO "Emaus" jako domu pomocy społecznej (warunek dalszej działalnosci)

2008 - (21.09) - Uroczystości jubileuszu 85-lecia Diakonatu i zorganizowanie III Zjazdu byłych uczennic "Roku Służby dla Pana" (I Zjazd - 1983, II - 1996).

- Diakonat od początku związany jest z pracą ewangelizacyjno-misyjną. Ruch przebudzeniowy w Kościele na Śląsku Cieszyńskim rozpoczął się na przełomie lat 1904/1905. Na jego czele stanął ks. Karol Kulisz z Ligotki Kameralnej, późniejszy proboszcz Parafii w Cieszynie, zwierzchnik Diecezji Cieszyńskiej oraz założyciel Zakładów Opiekuńczych i Diakonatu "Eben-Ezer" w Dzięgielowie. - Podobnym celom, co obecne Tygodnie Ewangelizacyjne, służyły organizowane corocznie przez ks. seniora Karola Kulisza uroczyste obchody Święta Żniw w Dzięgielowie, skupiające tysięczne rzesze uczestników. Miały pobudzić serca do wiary, ręce do czynu. Diakonat przez cały czas, także obecnie wspiera tę pracę i udostępnia dla niej posiadane urządzenia i środki.

******
O, Panie bądź z nami, jak byłeś z naszymi ojcami!

Nie nam, Panie! Nie nam, ale Imieniu Twemu daj chwałę!